Wednesday 11 March 2015

029 Kí hữu 寄友










Bán sinh thế lộ thán truân chiên
Vạn sự duy ưng phó lão thiên
Thốn thiệt đãn tồn (1) không tự tín
Nhất hàn như cố (2) diệc kham liên
Quang âm thúc hốt thời nan tái
Khách xá thê lương dạ tự niên
Thập tải độc thư bần đáo cốt
Bàn vô mục túc (3) tọa vô chiên

Chú thích

(1) Thốn thiệt đãn tồn: Tấc lưỡi hãy còn. Trương Nghi 張儀, người nước Ngụy 魏 thời Chiến Quốc 戰國, sang du thuyết nước Sở 楚, tướng quốc nước Sở mất viên ngọc bích, ngờ Trương Nghi lấy, bắt Nghi đánh mấy trăm roi. Nghi trở về, há miệng ra hỏi vợ: "Lưỡi ta còn không?". Vợ nói lưỡi hãy còn. Nghi bảo: "Thế là đủ rồi." Ý nói còn lưỡi thì còn nói được, còn có người nghe, không sợ nghèo hèn mãi.
(2) Nhất hàn như cố: Vẫn cái cảnh nghèo như cũ. Phạm Thư 范雎, người nước Ngụy thời Chiến quốc, tên tự là Thúc, theo Tu Giả 須賈 đi sứ nước Tề 齊. Vua Tề nghe nói Thư có tài biện luận, sai người đem vàng biếu. Giả nghi Thư tiết lộ việc cho nước Tề, về nói với tướng quốc nước Ngụy. Thư bị đánh đập tàn nhẫn, giả chết, bỏ trốn sang Tần 秦, được cho làm thừa tướng. Sau Tu Giả đi sứ Tần, Thư mặc áo rách yết kiến. Giả không biết Thư làm thừa tướng nước Tần, nói: Phạm thúc nhất hàn như thử 范叔一寒如此 (Phạm thúc vẫn cái cảnh nghèo khổ như vậy sao?)
(3) Mục túc: Một loài cây nằm ngang trên mặt đất, dùng làm rau ăn được.
(Theo Nguyễn Trãi toàn tập tân biên, Nhà xuất bản Văn Học, Việt Nam, 1999)

Dịch nghĩa:
Gửi bạn

Nửa đời người, than cho đường đời nhiều gian nan vất vả
Muôn việc chỉ nên phó cho trời già
Tấc lưỡi hãy còn, luống những tự tin
Thân nghèo như cũ, cũng đáng xót thương
Ngày tháng qua vùn vụt, thời gian khó trở lại
Quán khách lạnh lẽo, đêm dài tựa năm
Mười năm đọc sách, nghèo tận xương
Mâm cơm không rau mục túc, chỗ ngồi không đệm

Dịch thơ:
Gửi bạn

Truân chiên từng ngán bước đường đời,
Muôn việc đành thôi phó mặc trời.
Tấc lưỡi còn đây thường tự tín,
Thân nghèo mãi thế đáng thương thôi.
Lạnh lùng khách xá đêm dài mấy,
Vùn vụt quang âm bóng xế rồi.
Đọc sách mười năm nghèo đến tủy,
Ăn không rau đậu, chẳng chiên ngồi.


(Trúc Khê Ngô Văn Triện dịch)


v. 2023-01-18 hvtd-td v2 img2


No comments:

Post a Comment