Friday 26 June 2015

053-3 Mạn hứng (kì tam) 漫興 (其三)




鹿






Ô thố thông thông vãn bất lưu
Hồi đầu vạn sự tổng nghi hưu
Không hoa huyễn nhãn miên tiêu lộc (1)
Tục cảnh kinh tâm suyễn nguyệt ngưu (2)
Ải ốc thê thân kham độ lão
Thương sinh tại niệm độc tiên ưu (3)
Bành thương (4) tang cốc (5) đô hưu luận
Cổ vãng kim lai hạc (6) nhất khưu

Chú thích
 

(1) Tiêu lộc 蕉鹿: Do điển Tiêu lộc mộng 蕉鹿夢, xưa có người tiều phu nước Trịnh 鄭 bắt được con hươu, đem giấu một nơi, che dưới lá chuối. Sau tìm lại không được, cho rằng mình đã chiêm bao.
(2) Suyễn nguyệt ngưu 喘月牛: Ở miền Giang Hoài 江淮 đất Ngô 吳 có loài trâu rất sợ nắng, thấy trăng lên tưởng là mặt trời, sợ thở hổn hển.
(3) Tiên ưu 先憂: Phạm Trọng Yêm 范仲淹 (989-1052): Nhiên tắc hà thời nhi lạc da? Kì tất viết: "Tiên thiên hạ chi ưu nhi ưu, hậu thiên hạ chi lạc nhi lạc" 然則何時而樂耶?其必曰: 先天下之憂而憂,後天下之樂而樂 (Nhạc Dương Lâu kí 岳陽樓記) Mà lúc nào mới được vui? Tất đáp rằng: "Lo trước cái lo của thiên hạ, vui sau cái vui của thiên hạ."
(4) Bành thương 彭殤: Bành là sống lâu, thương là chết non. Trang Tử 莊子: Mạc thọ ư thương tử, nhi Bành Tổ vi yểu 莫壽於
殤子, 而 彭祖為夭 (Tề vật luận 齊物論) Không ai thọ hơn đứa trẻ chết yểu, mà ông Bành Tổ là chết non.
(5) Tang cốc 臧穀: Theo sách Trang Tử 莊子 (chương Biền mẫu 駢拇), Tang và Cốc cùng chăn cừu. Tang ham đọc sách, Cốc mê cờ bạc. Cả hai đều đánh mất cừu như nhau.
(6) hạc 貉: Một giống thú giống như con hồ 狐 (cáo) đầu mũi nhọn, tính hay ngủ, ngày ngủ đêm ra ăn các loài sâu, lông loang lổ, rậm mà mượt ấm, dùng may áo ấm. Con hạc 貉 cùng ở một hang với con hoan 獾, ra ngoài đi theo nhau.

Dịch nghĩa:
Mạn hứng (bài 3)

Vầng ô bóng thỏ (mặt trời và mặt trăng, thời gian) vùn vụt đi, không kéo lại được
Quay đầu nhìn lại, muôn việc đều nên thôi
Đốm hoa làm lóa mắt như giấc mơ giấu hươu dưới lá chuối
Cõi tục ghê lòng tựa như trâu thở phì phò khi thấy trăng lên
Nương thân dưới mái nhà lụp xụp có thể qua tuổi già
Lòng luôn nghĩ đến dân đen, một mình lo trước thiên hạ
Sống lâu hay chết yểu, thằng ở hay con đòi đều không nên bàn đến làm gì
Xưa qua nay lại, như con hạc cùng ở trong cái gò

Dịch thơ:
Mạn hứng (bài 3)

Vầng ô bóng thỏ níu sao mà,
Nhìn lại muôn điều đáng bỏ qua.
Lóa mắt chiêm bao hươu lá giấu,
Ghê lòng trâu suyễn ánh trăng lòa.
Mái nghèo nương náu thong dong lão,
Dân khổ lo toan canh cánh ta.
Yểu thọ, dở hay thôi cãi cọ,
Xưa nay chồn cáo một gò qua.


(Đặng Thế Kiệt dịch)


v. 2023-01-18 hvtd-td v2 img2



No comments:

Post a Comment